Περίγραμμα

Ενότητα 1: Ειδική αγωγή και εκπαίδευση: Από την περιθωριοποίηση σε ένα σχολείο για όλους

Πλήθος ωρών: 30

Αντικείμενο ενότητας:

Στόχος αυτής της Θεματικής Ενότητας, είναι η γνωριμία των επιμορφούμενων με το χώρο της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (Ε.Α.Ε.). Στην Ελλάδα αλλά και σε διεθνές επίπεδο ο χώρος της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης διέπεται από θεσμικό και εκπαιδευτικό πλαίσιο, τα οποία είναι θεμελιώδους σημασίας. Θα παρουσιάσουμε την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση στο ιστορικό της πλαίσιο και πώς αυτή εξελίχθηκε στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, με ποιες μορφές υλοποιείται, ποιες εκπαιδευτικές ανάγκες μαθητών/τριών ορίζονται ως Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (Ε.Ε.Α.) και με ποιους τρόπους οι μαθητές/τριες με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (Ε.Ε.Α.) υποστηρίζονται στο ελληνικό εκπαιδευτικό πλαίσιο.

Επιπλέον, μια ακόμα πτυχή της παρούσας ενότητας θα αποτελέσει η παρουσίαση πρακτικών στα πλαίσια της ελληνικής πολιτικής και εκπαιδευτικής πραγματικότητας, θα παρουσιαστούν δηλαδή οι συνθήκες, οι οποίες υπό ιστορική εξέταση αποδείχτηκαν καθοριστικές για την σύγχρονη καθολική εκπαίδευση των μαθητών/τριών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (Ε.Ε.Α.) και των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ). H αναφορά εκπαιδευτικών πρακτικών με γνώμονα την ενσωμάτωση των μαθητών/τριών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (Ε.Ε.Α.) στο ελληνικό σχολείο, θα τεθεί τέλος ως σημαντικό ζήτημα για συζήτηση και αναστοχασμό.

Ενότητα 2: Οργάνωση και Λειτουργία της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης στο Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα. (Δομές-Προσωπικό-Δ/Ε Ομάδες-Προγράμματα Σπουδών)

Πλήθος ωρών: 30

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της θεματικής ενότητας είναι η γνωριμία με τις υπηρεσίες της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, με τις σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και με τις υπηρεσίας διάγνωσης και υποστήριξης των μαθητών. Επιπλέον, θα παρουσιαστούν οι κλάδοι των εκπαιδευτικών και ειδικών εκπαιδευτικών καθώς και του ειδικού βοηθητικού προσωπικού που στελεχώνουν τις υπηρεσίες της Ειδικής Αγωγής στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Είναι απαραίτητη τόσο η γνώση των εκπαιδευτικών υπηρεσιών οι οποίες εξυπηρετούν τα άτομα με αναπηρίας, όσο και η κατανόηση του ρόλου των ειδικοτήτων που τις στελεχώνουν ώστε να υπάρχει σωστή καθοδήγηση για τις οικογένειες των ατόμων με αναπηρία και τους ίδιους τους μαθητές. Επιπλέον, το εκπαιδευτικό, ειδικό εκπαιδευτικό και ειδικό βοηθητικό προσωπικό μπορεί να εργαστεί αποτελεσματικότερα γνωρίζοντας τον ρόλο του καθενός. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να λειτουργήσει και η διεπιστημονικότητα των ομάδων προς όφελος του κάθε μαθητή ξεχωριστά.

Αρχικά, μέσα από την ενότητα αυτή θα αναφερθούμε στις σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης που μπορεί να φοιτήσει ένας μαθητής με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Θα μιλήσουμε για τις προϋποθέσεις εγγραφής ενός μαθητή καθώς και για το πρόγραμμα σπουδών που θα παρακολουθήσει σε κάθε σχολική μονάδα. Στη συνέχεια, θα αναφερθούμε στις ειδικότητες που τις στελεχώνουν καθώς και στο ρόλο της κάθε ειδικότητας. Τέλος θα μιλήσουμε για την έννοια της διεπιστημονικότητας στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα καθώς και για τις υπηρεσίες που την προσφέρονται μέσα σε αυτό.

Ενότητα 3: Μαθητές με Προβλήματα Μάθησης και Συμπεριφοράς: Διαδικασιές Ανίχνευσης και Γνωμάτευσης

Πλήθος ωρών: 30

Αντικείμενο ενότητας:

Στην παρούσα θεματική ενότητα περιγράφουμε τις διαδικασίες για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση των μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που αντιμετωπίζουν Μαθησιακές Δυσκολίες  και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (Μ.Δ. & Ε.Ε.Α.).

Στόχος μας είναι να αποσαφηνιστούν οι λεπτομέρειες των διαδικασιών και οι ρόλοι όλων όσων εμπλέκονται και έχουν αρμοδιότητα στις αξιολογήσεις που διενεργούνται, ώστε να αποφεύγονται λάθη, αβελτηρίες και παραλείψεις που βλάπτουν συχνά την έννοια, το σκοπό και τη λειτουργία της εκπαίδευσης, τόσο στο πλαίσιο της ειδικής αγωγής, όσο και σ’ εκείνο της γενικής. Στην ενότητα αυτή θα περιγραφούν οι πρακτικές και οι διαδικασίες, που προβλέπονται από τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας και οι οποίες πρέπει να υιοθετούν τα πρόσωπα και οι φορείς της εκπαίδευσης που εμπλέκονται στην ανίχνευση και τη διάγνωση αυτών των μαθητών με επαγγελματική ευσυνειδησία και επιστημονική επάρκεια. Στο πλαίσιο αυτό, η θεματική ενότητα αποσκοπεί και στην κατάρτιση των επιμορφούμενων πάνω στα σχετικά ζητήματα, ώστε να αποφεύγουν διενέξεις που μπορούν να βλάψουν τη σχολική πρόοδο των μαθητών.

Ενότητα 4: Μαθητές με Ε.Ε.Α.: Συμβουλευτική Γονέων και Εκπαιδευτικών

Πλήθος ωρών: 30

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της παρούσας θεματικής ενότητας είναι να κατανοήσουν οι επιμορφούμενοι  το ρόλο της συμβουλευτικής διαδικασίας  στην σχολική πραγματικότητα. Η ανάγκη τόσο των γονέων όσο και των ίδιων των εκπαιδευτικών και γενικότερα του προσωπικού του σχολείου για ψυχολογική (ή παιδαγωγική) στήριξη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σχολικής πραγματικότητας και επηρεάζει την εκπαιδευτική διαδικασία και αποτελεσματικότητα του ίδιου του μαθητή.

Αρχικά θα οριστεί ο θεσμός της συμβουλευτικής και ιδιαίτερα της σχολικής συμβουλευτικής. Θα περιγραφεί ο ρόλος του συμβούλου και οι δεξιότητες που πρέπει αυτός να έχει. Θα μελετηθεί η ανάγκη της συμβουλευτικής στους γονείς των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες καθώς και τα στάδια της συμβουλευτικής διαδικασίας. Θα ερευνηθεί η ανάγκη συμβουλευτικής στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς καθώς και η έννοια του μεντορισμού (mentoring) μέσα στο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Τέλος, θα οριστούν οι συμβουλευτικές υπηρεσίες μέσα στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Ενότητα 5: Μαθητές με Ε.Ε.Α.: Κοινωνική Ένταξη στο Σχολικό Περιβάλλον

Πλήθος ωρών: 20

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της παρούσας θεματικής ενότητας είναι να κατανοήσουν οι επιμορφούμενοι την ανάγκη κοινωνικής ένταξης των μαθητών με αναπηρία μέσα στις σχολικές μονάδες.  Βασικός στόχος της συμπεριληπτικής πολιτικής είναι η αλληλεπίδραση των ατόμων με αναπηρία με τα άτομα χωρίς αναπηρία, ώστε να καταργηθούν τα κοινωνικά εμπόδια και να καταστεί εφικτή η κοινωνική αποδοχή.

Αρχικά, θα γίνει αναφορά στις διαφορετικές έννοιες της ενσωμάτωσης, της ένταξης και της συμπερίληψης με στόχο την κατανόηση των διαφορών τους. Στη συνέχεια, θα αναπτυχθεί η ανάγκη της κοινωνικής ένταξης και θα οριστεί η έννοια της κοινωνικοποίησης των μαθητών με αναπηρία καθώς και οι παράγοντες που την επηρεάζουν, όπως η κοινωνική προτίμηση, ο κοινωνικός αντίκτυπος και το κοινωνικό δίκτυο. Τέλος, θα προσδιοριστούν οι δομές που υπάρχουν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και συμβάλλουν στην κοινωνική ένταξη των ατόμων με αναπηρία καθώς και τα προγράμματα που ενισχύουν την κοινωνικοποίηση των μαθητών στο σχολικό περιβάλλον.

Ενότητα 6: Η Νοητική Αναπηρία στην Εκπαίδευση

Πλήθος ωρών: 20

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της παρούσας θεματικής ενότητας είναι να κατανοήσουν οι επιμορφούμενοι την σημασία και τις θεωρίες της γνωστικής ανάπτυξης προκειμένου να λάβουν τα εφόδια και να αναγνωρίσουν τις καταλληλότερες θεωρίες πάνω στις οποίες θα  μπορούν να σχεδιάσουν τα εξατομικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα για τους μαθητές με νοητική καθυστέρηση. Επίσης, γίνεται αναλυτική παρουσίαση των χαρακτηριστικών κάθε βαθμού της νοητικής καθυστέρησης, του συνδρόμου Down και του συνδρόμου Williams.  Τέλος, συζητούνται στρατηγικοί σχεδιασμοί αντιμετώπισης των δυσκολιών για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων των ατόμων με νοητική αναπηρία μέσα στη σχολική κοινότητα.

Ενότητα 7: Η Εκπαίδευση Μαθητών με Κινητικές και Αισθητηριακές Αναπηρίες

Πλήθος ωρών: 20

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός αυτής της θεματικής ενότητας, είναι η εισαγωγή των επιμορφούμενων στις κινητικές και αισθητηριακές αναπηρίες. Αρχικά στο κεφάλαιο των αισθητηριακών αναπηριών, αναλύεται η οπτική ανεπάρκεια καθώς και η κώφωση. Στη συνέχεια, στην ενότητα των κινητικών αναπηριών αναλύεται η εγκεφαλική παράλυση και η αναπτυξιακή διαταραχή συντονισμού. Οι επιμορφούμενοι θα εμβαθύνουν στις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν αυτοί οι μαθητές καθώς και πώς οι συγκεκριμένες μορφές αναπηρίας μπορούν να επηρεάσουν την εκπαιδευτική τους πορεία. Παράλληλα δίνονται τρόποι και τεχνικές, με τις οποίες μπορούν να ξεπεραστούν τα πιθανά εμπόδια με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι αντίστοιχοι μαθητές.

Ενότητα 8: Η Εκπαίδευση των Μαθητών με Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)

Πλήθος ωρών: 20

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της παρούσας θεματικής ενότητας είναι να ενημερωθούν οι εκπαιδευόμενοι για την πιο συχνή παιδική νευρο-αναπτυξιακή Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής–Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ). Η ΔΕΠ-Υ χαρακτηρίζεται από μία μεγάλη ετερογένεια, όσον αφορά τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε κάθε παιδί και γι’ αυτό το λόγο θα αναφερθούν σε ξεχωριστές υπο-ενότητες τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε κάθε ένα από τους τρεις τύπους που παρουσιάζει η διαταραχή, έτσι ώστε οι εκπαιδευόμενοι να μπορούν να αναγνωρίζουν εγκαίρως τις πρώιμες ενδείξεις της διαταραχής. Επιπρόσθετα, σκοπός της ενότητας είναι η παρουσίαση των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων της διαταραχής από τη βρεφική ηλικία μέχρι και την ενηλικίωση του ατόμου, καθώς η ΔΕΠ-Υ χαρακτηρίζεται ως μία χρόνια διαταραχή. Στη συνέχεια, θα παρουσιαστούν οι διδακτικές πρακτικές διαχείρισης των συμπτωμάτων της διαταραχής, τόσο από τους εκπαιδευτικούς στο σχολικό πλαίσιο, όσο και από τους γονείς στο σπίτι. Τέλος, θα παρουσιαστεί μία ατομική αξιολόγηση και στρατηγικές αντιμετώπισης των συμπτωμάτων μιας μαθήτριας με διαγνωσμένη ΔΕΠ-Υ.

Ενότητα 9: Η Εκπαίδευση των Μαθητών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες

Πλήθος ωρών: 30

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της θεματικής ενότητας είναι η εισαγωγή του επιμορφούμενου στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, καθώς και η ευαισθητοποίηση του αναφορικά με  αυτές. Αρχικά γίνεται αναφορά στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίεςκαθώς και πως αυτές μπορούν να επηρεάσουν τον μαθητή, τόσο στη εκπαίδευσή του στο σχολείο όσο και στην κοινωνική του ζωή. Αναλύονται ιδιαίτερα η δυσλεξία, η δυσορθογραφία, η δυσγραφία, καθώς και η δυσαριθμησία. Σε κάθε περίπτωση παρουσιάζονται τρόποι παρέμβασης για την αποτελεσματική εκπαίδευση και ένταξη αυτών των μαθητών.

Ενότητα 10: Η Εκπαίδευση των Μαθητών με Διαταραχή του Αυτιστικού Φάσματος

Πλήθος ωρών: 20

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της θεματικής ενότητας είναι η εισαγωγή των επιμορφούμενων στην Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή – Αυτισμός, στην ευαισθητοποίηση τους  ως προς την διαφορετικότητα καθώς και στη προετοιμασία τους για τη σχολική τάξη. Αρχικά δίνονται πληροφορίες των κύριων χαρακτηριστικών των μαθητών με αυτισμό, καθώς και τρόποι με τους οποίους μπορούν να διδαχθούν. Ο εκάστοτε εκπαιδευτικός μετά το σεμινάριο, θα είναι σε θέση να επιλέγει την κατάλληλη τεχνική ή και συνδυασμό περισσοτέρων, έτσι ώστε να μπορεί να επιτύχει τους στόχους του μαθήματός του.

Ενότητα 11: Η Εκπαίδευση των Μαθητών  με Χαρισματικότητα

Πλήθος ωρών: 20

Αντικείμενο ενότητας:

Στην ενότητα αυτή, οι επιμορφούμενοι θα έρθουν σε επαφή με ένα μικρό ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού, τους χαρισματικούς μαθητές. Θα γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά αυτών των μαθητών, τις ιδιαίτερες ικανότητές τους, καθώς και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Θα δοθούν εκπαιδευτικές τεχνικές για την αποδοτικότερη εκπαίδευσή των χαρισματικών μαθητών και τέλος θα γίνει ανάλυση των στάσεων που έχουν οι εκπαιδευτικοί, ως προς αυτά τα παιδιά.

Ενότητα 12: Πρακτικές Συμπερίληψης

Πλήθος ωρών: 30

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της παρούσας θεματικής ενότητας είναι να γνωρίσουν οι επιμορφούμενοι το θεωρητικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο βασίζεται η συμπερίληψη καθώς επίσης και η εξατομικευμένη μάθηση. Συζητείται επίσης η λειτουργία των δομών που εφαρμόζουν την συμπερίληψη. Ειδικότερα, αναλύονται η διαφοροποιημένη διδασκαλία και η παράλληλη στήριξη που διαμορφώνουν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα το σύνολο της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης. Επιπλέον παρουσιάζονται οι προτεινόμενες  στρατηγικές που θα διευκολύνουν τους εκπαιδευτικούς να εφαρμόσουν πρακτικά την συμπεριληπτική εκπαίδευση. Τέλος, παρουσιάζεται η Δυσπραξία ως μελέτη περίπτωσης, καθώς απαντάται πολύ συχνά στην γενική εκπαίδευση και περιγράφεται η αντιμετώπιση της διαταραχής στην σχολική αίθουσα.

Ενότητα 13: Οι Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση Μαθητών με Ε.Ε.Α.

Πλήθος ωρών: 20

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της θεματικής ενότητας είναι η ανάδειξη της σημασίας χρήσης των νέων τεχνολογιών, στην εκπαίδευση ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Αρχικά γίνεται αναφορά στην προστιθέμενη αξία των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία και πως αυτές ενσωματώνονται στην ειδική αγωγή. Στη συνέχεια αναφέρονται παραδείγματα χρήσης των νέων τεχνολογιών και τα οφέλη που αποκομίζουν οι μαθητές, ανά περίπτωση και αναπηρία.

Ενότητα 14: Ψυχοκινητική Αγωγή

Πλήθος ωρών: 30

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός της θεματικής ενότητας είναι να συζητηθεί η σημαντικότητα της Ψυχοκινητικής Ανάπτυξης κατά την προσχολική ηλικία. Ειδικότερα, αναλύονται ο ορισμός και τα χαρακτηριστικά της. Επεξηγείται η κινητική συμπεριφορά ως μέρος της ψυχοκινητικότητας και αναλύονται οι σημαντικότερες θεωρίες, οι οποίες συμβάλουν στην βαθιά κατανόηση της σπουδαιότητας της. Συζητούνται οι στόχοι και οι δραστηριότητες που μπορούν να καλλιεργήσουν την ψυχοκινητική ανάπτυξη των μαθητών στο σχολείο και οι οποίες επιδιώκονται από το Πλαίσιο Αναλυτικού Προγράμματος Ειδικής Αγωγής (ΠΑΠΕΑ). Επίσης, αναλύεται η ψυχοκινητική καθυστέρηση και συζητούνται η πρόγνωση και η έγκαιρη παρέμβαση προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της στην κινητική, την γνωστική και την ψυχολογική κατάσταση του μαθητή.

Ενότητα 15: Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση Μαθητών με Ε.Ε.Α..

Πλήθος ωρών: 30

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός αυτής της θεματικής ενότητας είναι να κατανοήσουν σε βάθος οι εκπαιδευόμενοι τη σημαντικότητα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης για τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η ενότητα, περαιτέρω, αποσκοπεί στην κατάρριψη των λανθασμένων αντιλήψεων και στερεοτύπων που επικρατούν σχετικά με την έκφραση της σεξουαλικής επιθυμίας των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς και την παράθεση των ερευνητικά αποδεδειγμένων επιχειρημάτων που τάσσονται υπέρ της σεξουαλικότητας των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Εν συνεχεία, θα περιγραφούν σύμφωνα με τα πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην πρόσβασή τους στην επίσημη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Τέλος, θα παρουσιαστούν προγράμματα εκπαιδευτικής παρέμβασης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Ενότητα 16: Η Θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης

Πλήθος ωρών: 20

Αντικείμενο ενότητας:

Σκοπός αυτής της θεματικής ενότητας είναι να κατανοήσουν σε βάθος οι εκπαιδευόμενοι τη σημαντικότητα της θεραπευτικής προσέγγισης της αισθητηριακής ολοκλήρωσης για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν Διαταραχές Αισθητηριακής Επεξεργασίας. Η ενότητα, περαιτέρω, αποσκοπεί στην αναγνώριση των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με Διαταραχές Αισθητηριακής Επεξεργασίας. Εν συνεχεία, θα περιγραφούν σύμφωνα με τα πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, τα οφέλη που αποκομίζουν τα παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος και Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας μέσα από τη θεραπευτική προσέγγιση της αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Τέλος, θα παρουσιαστούν οι κατάλληλες στρατηγικές παρέμβασης, καθώς και οι κατάλληλα διαμορφωμένοι χώροι για την εφαρμογή της θεραπευτικής παρέμβασης της αισθητηριακής ολοκλήρωσης.

Επικοινωνία:

Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. ΕΛΜΕΠΑ: kedivim@hmu.gr
Golearn ΕΠΕ: info@golearn.gr